पानमा नहरको मुल्य घटाउनु पर्ने वा अमेरिकालाई दिनु पर्ने राष्ट्रपति ट्रम्पको चेतावनीपछि पानमा सरकारले झन मुल्य बढायो

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले पनमा नहर पार गर्ने अमेरिकी जहाजलाई चर्को मुल्य लिएको भन्दै सो पानमा नहर नै अमेरिकी सरकारलाई बुझाउन अभिव्यक्ति दिएको केहि समयमा नै नहरले फेरी मुल्य बढाएको छ । अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पले पनामालाई चेतावनी दिएको डेढ हप्तामा मुल्य घटाउनेको साटो बढाएको हो । जनवरी १ देखि लागु भएको नयाँ मुल्यमा सामान्य जहाजले पनामा नहर पार गर्नको लागि जनवरी १ देखि १२ हजार डलर तिर्नुपर्नेछ । यसअघि यो महसुल १० हजार ५०० डलर थियो । सुपर जहाज र ठूला कन्टेनर जहाजहरूले पनि ट्रान्जिट शुल्क वृद्धिको सामना गर्नेछन् । पनामा नहर प्राधिकरणका अनुसार, यो वर्षदेखि नहर पार गर्ने सबै जहाजहरूका लागि यी परिमार्जनहरू लागू हुनेछन् ।

त्यसपछि राष्ट्रपति ट्रम्पको कुनै प्रतिक्रिया आउन बाँकी छ । जसका कारण सबै भन्दा बढी अमेरिकी जहाज कम्पनीहरुले मुल्य बृद्धिबाट प्रभाव पर्ने निश्चित छ । यसको मतलव अर्को महसुल वृद्धि चाँडै नै विश्व व्यापार र अमेरिकी उपभोक्ताहरूमाथि प्रभाव पार्नेछ ।

पनामा यस महिनामा पनामा नहर पार गर्ने जहाजहरूका लागि नयाँ महसुल निर्धारण गरेको पानमा सरकारले बताएको छ । यो महत्वपूर्ण जलमार्गबाट वार्षिक रूपमा ७० प्रतिशत भन्दा बढी यातायात अमेरिकी नौसेना र व्यापारी जहाजहरूबाट हुन्छ ।

नहरको महसुल परिमार्जन एक गम्भीर खडेरीपछि गर्न लागिएको पानमा सरकारले जनाएको छ । जसले पानीको स्तरलाई उल्लेखनीय रूपमा घटायो र जहाजहरूको आवागमन क्षमतामा कमी ल्याएपछि मुल्इ समायोजना गर्न लागिएको बताइएको छ । यसबाट आएको राजस्व घाटाको कारण, अधिकारीहरूले प्रति जहाज महसुल बढाएको हो ।

अलग रूपमा, निर्वाचित राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले अमेरिकी प्रवेश गर्ने सबै विदेशी सामानहरूमा महसुल लगाउने आफ्नो योजनाको प्रस्ताव गरेका छन् र त्यसलाई निरन्तर समर्थन गर्दै आएका छन् । यो चुनावी वाचा अर्थशास्त्रीहरूले चेतावनी दिएका छन् कि यसले अमेरिकी उपभोक्ताहरूका लागि मूल्य अझै वृद्धि गर्नेछ ।

पनामा नहरलाई पनामा क्यानल अथोरिटीद्वारा सञ्चालन गरिन्छ, जुन पनामा सरकारको एउटा निकाय हो । यो निकायले पछिल्ला २५ वर्षदेखि नहरको व्यवस्थापनको जिम्मेवारी सम्हालिरहेको छ । जसरी भनिएको छ, पनामा यस वर्ष गम्भीर खडेरीपछि नहरमा भएको जाम हटाउनका लागि महसुल परिमार्जनको श्रृंखला कार्यान्वयन गर्दैछ । कुनै समयमा, पनामा अधिकारीहरूले पानीको स्तर कम भएका कारण जहाजको पार हुने संख्या ३६ प्रतिशतले कटौती भएको बताएका थिए ।

एपी समाचार संस्थाका अनुसार पनामालाई २०२४ मा ४५ सय मिलियनदेखि ४७ सय मिलियन डलर घाटा भएको जनाएको छ । यो व्यवधानले विश्वव्यापी व्यापारका लागि ठूलो समस्या सिर्जना गरेको उल्लेख छ । यो नहर १ सय ४४ भन्दा बढी समुद्री मार्गहरूलाई सेवा दिन्छ र १ सय ६० देशहरूसँग जोड्छ, जसले विश्वका करिब १७ सय भन्दा बढी बन्दरगाहसम्म पुग्छ ।

त्यति मात्र होइन, ८० किलोमिटर लामो मार्ग पार गर्ने ७० प्रतिशत भन्दा बढी कार्गो जहाजहरू अमेरिका जान वा फर्कँदै गरेका हुन्छन । जाम घटाउनका लागि बनाइएको नयाँ महसुल सबै राष्ट्रहरूलाई असर गर्नेछ जसले पनामा नहर प्रयोग गर्छन्, केवल अमेरिकालाई मात्र होइन पानमा सरकारले बताएको छ । अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पले संयुक्त राज्य अमेरिकामा प्रवेश गर्ने सबै आयातमा आयातमा २० प्रतिशत र र चिनियाँ आयातमा १०० प्रतिशत दर लगाउन प्रस्ताव गरेको छ । राष्ट्रपतिका रुपमा ट्रम्पले सत्ता सम्हाल्नु २० दिन अघि पानमा सरकारले मुल्य बढाएर अमेरिकी सरकारलाई चिड्याएको चर्चा शुरु भएको छ ।