अमेरिकामा अध्ययन गरिरहेका फुलब्राइट, गिलम्यान जस्ता ३० हजार अन्तर्राष्ट्रिय विधार्थीको छात्रवृत्ति रोकियो

होम लम्साल
अमेरिकी कोष रोक्का भएको कारण अमेरिकी र अन्तर्राष्ट्रिय विद्यार्थीहरूको आदान–प्रदान कार्यक्रम तथा प्रमुख अमेरिकी छात्रवृत्ति उपलब्ध गराउने सबै कार्यक्रमहरु प्रभावित भएका छन् । कोष रोक्का निर्णयले फुलब्राइट, गिलम्यान, र अन्य प्रमुख छात्रवृत्तिहरूमार्फत अध्ययन गर्न चाहने विद्यार्थीहरूलाई असर पुगेको छ । अमेरिकी विश्वविद्यालयहरूमा अध्ययनरत अन्तर्राष्ट्रिय विद्यार्थीहरू तथा विदेशमा अध्ययन गर्न जाने अमेरिकी विद्यार्थीहरूलाई समेत चुनौती सिर्जना भएको छ । यो वित्तीय स्थगनका कारण शैक्षिक अवसरहरू खुम्चिँदै गएका छन्, जसले विश्वव्यापी रूपमा शिक्षा आदान–प्रदानका कार्यक्रमहरूमा नकारात्मक प्रभाव पार्ने सम्भावना बढेर गएको भन्दै अमेरिकीहरुले चिन्ता व्यक्त गरेका छन । ट्रम्प प्रशासनको कोष रोक्का नीति जारी रहँदा अमेरिका भित्रका र अन्तर्राष्ट्रिय स्तरका प्रमुख शैक्षिक अनुदान कार्यक्रमहरू प्रभावित भएका हुन । त्यसबाट नेपाली पनि प्रभावित छन । नेपालबाट पनि बर्षेनी ३ सय भन्दा बढी विधार्थी तथा पेशागत व्यक्तिहरु विभिन्न छात्रबृत्ति तथा शैक्षिक आदन प्रदान कार्यक्रममा सहभागी हुने गरेका थिए । यसबाट आगामी दिनमा यस्ता कार्यक्रममा जान नपाउने मात्र होईन की हाल अध्धयनमा सहभागी भईरहेका हजार्रौ मानिसहरुको पनि रकम रोकिएपछि पढाई निरन्तर गर्ने वा बीचमा नै छो्ड्ने अलमलमा परेका छन । यस्ताका कार्यक्रममा सहभागीले अमेरिकामा काम गर्न प्रतिवन्ध छ ।
बर्षेनी १० हजार भन्दा बढी विद्यार्थी र विभिन्न पेशाकाहरू, जसले अन्तर्राष्ट्रिय विद्यार्थी आदान–प्रदान कार्यक्रममा भाग लिइरहेका थिए । अमेरिकी सरकारले १३ फेब्रुअरी २०२५ मा राज्य विभाग अन्तर्गतको ब्यूरो अफ एजुकेशनल एन्ड कल्चरल अफेयर्सको सबै कार्यक्रमहरूको कोष १५ दिनका लागि रोक्का ग¥यो । २७ फेब्रुअरीमा रोक्का अन्त्य हुने अपेक्षा गरिए पनि, त्यसलाई निरन्तर जारी राखिएको छ । प्रभावित कार्यक्रमहरूमा फुलब्राइट छात्रवृत्ति, गिलम्यान छात्रवृत्ति, आईडिया कार्यक्रम, क्रिटिकल ल्याङ्ग्वेज छात्रवृत्ति कार्यक्रम बढी प्रभावित भएका छन ।

हाल प्रभावित विद्यार्थीहरूमध्ये ३५ सय भन्दा बढी विदेशमा रहेका छन्, जबकि ७४ सय भन्दा बढी अन्तर्राष्ट्रिय विद्यार्थीहरू अमेरिकामा अध्ययनरत छन् । साथै, आगामी छ महिनामा आदान–प्रदान कार्यक्रममा जाने तयारी गरिरहेका विद्यार्थीहरूको सख्या पनि १२ हजारको सख्यामा रहेको बताइएको छ । कोष रोकिएपछि उनिहरु अलमलमा परेका छन ।

जो अमेरिकामा छन विद्यार्थीहरू आफ्नो भाडा कसरी तिर्ने भन्ने चिन्तामा छन्, र केहीले खाना जुटाउनका लागि फूड बैंकहरूमा भर पर्नुपरेको समाचारहरु आई रहेका छन । यसका अतिरिक्त कोषले यी छात्रवृत्ति र आदान–प्रदान कार्यक्रमहरूमा कार्यरत अन्तर्राष्ट्रिय शैक्षिक पेशेवरहरूलाई तलब दिने गर्दछ । कोष रोकिएपछि ती कर्मचारीहरू जागिर गुम्ने डरमा परेका छन् ।

्अन्तर्राष्ट्रिय शैक्षिक संगठनहरू अमेरिकी कांग्रेसलाई कोष रोक्का अन्त्य गर्न हस्तक्षेप गर्न दबाब दिने उद्देश्यले संयुक्त अभियान सुरु गरेका छन् । कार्यकारी निर्देशक र सीईओ डॉ. फान्टा आउले एक विज्ञप्तिमा उल्लेख गरेर प्रभावित कार्यक्रमहरू अमेरिकी कांग्रेसले आधिकारिक रूपमा स्वीकृत गरी कोष छुट्याएका थिए, र कोष रोक्काले निम्त्याउने खतराबारे चेतावनी दिएका छन । “राज्य विभागका अनुदान कार्यक्रमहरूमा रोक्का लगाइनुले अमेरिका भित्रका तथा अन्तर्राष्ट्रिय अध्ययन आदान–प्रदान कार्यक्रमहरूको अस्तित्व नै संकटमा पार्दछ, जुन अमेरिकी अर्थतन्त्र र राष्ट्रिय सुरक्षाका लागि अपरिहार्य छन् ।

अन्तर्राष्ट्रिय विद्यार्थी तथा आदान–प्रदान कार्यक्रमहरू रोक्दा अमेरिका नवीनता, विश्वव्यापी समझदारी, र अन्तर्राष्ट्रिय प्रभावको महत्वपूर्ण प्रवाहबाट विच्छेद हुनेछ । यसले प्रतिस्पर्धी राष्ट्रहरूलाई सहज रूपमा त्यो खाली स्थान भर्न अवसर दिन्छ । हामी कांग्रेसलाई आफ्नो अधिकार प्रयोग गरी हस्तक्षेप गर्न अनुरोध गर्दछौं । यो कोष तुरुन्तै पुनःस्थापना गर्नु राष्ट्रिय हितका लागि अत्यावश्यक छ ।” विज्ञप्तिमा भनिएको छ । अलायन्स फर इन्टरनेशनल एक्सचेन्जका कार्यकारी निर्देशक मार्क ओभरम्यानले कोष रोक्काले अन्तर्राष्ट्रिय विद्यार्थीहरू मात्र नभई अमेरिकी विद्यार्थीहरूलाई पनि असर गरिरहेको दावी गरेका छन ।

यस्तै वित्तपोषित आदान–प्रदान कार्यक्रमहरू ठप्प पार्नाले हाल विदेशमा रहेका वा जान तयारी गरिरहेका १२ हजार ५०० भन्दा बढी अमेरिकी विद्यार्थीहरूको स्वास्थ्य, सुरक्षालाई जोखिममा पार्ने खतरा रहेको बताइएको छ । साथै, विश्वभरका हालका तथा भावी नेताहरूसँग अमेरिकाको सम्बन्धलाई क्षति पुर्याउँछ । यी कार्यक्रमहरूलाई समर्थन गर्ने अमेरिकी संस्थाहरू गम्भीर वित्तीय संकटमा परेका छन्, जसले हजारौं अमेरिकी जागिरहरूलाई खतरा बनाएको छ । राज्य विभागका आदान–प्रदान कार्यक्रमहरूको करिब ९० प्रतिशत बजेट अमेरिकी विद्यार्थीहरू वा अमेरिकामै खर्च गरिन्छ । यस्ता आदान–प्रदान कार्यक्रमहरू विदेश मन्त्री मार्को रुबियोको ‘अमेरिकालाई अझ सुरक्षित, बलियो, र समृद्ध बनाउने’ लक्ष्य पूरा गर्न अत्यावश्यक छन् । तिनलाई निलम्बन गर्नु ठीक उल्टो प्रभाव पार्ने भन्दै चेतावनी दिएका छन ।

फोरम अन एजुकेशन अब्रडका अध्यक्ष र सीईओ मेलिसा टोरेसले कोष रोक्काले अमेरिकी विद्यार्थीहरूको विश्वभरको प्रतिस्पर्धात्मक क्षमतामा गम्भीर असर पार्ने बताएका छन । “गिलम्यान र फुलब्राइट छात्रवृत्तिहरू जस्ता अध्ययन कार्यक्रमहरूले ती विद्यार्थीहरूलाई अन्तर्राष्ट्रिय शिक्षा प्राप्त गर्ने अवसर दिन्छन्, जसका लागि अन्यथा यस्तो सम्भावना नहुन सक्छ । क्रिटिकल ल्याङ्ग्वेज छात्रवृत्ति कार्यक्रमहरूले अमेरिकी विद्यार्थीहरूको भाषा सीप विकास गर्छन् र ती क्षेत्रहरूमा अवसर प्रदान गर्छन्, जहाँ अमेरिकी संलग्नता विशेष रूपमा महत्वपूर्ण छ । यी अनुभवहरूले विद्यार्थीहरूलाई विश्वव्यापी रूपमा प्रतिस्पर्धात्मक श्रम बजारका लागि तयार पार्छ । संघीय समर्थनविना, अमेरिकी जनसंख्याको सांस्कृतिक बुझाइ घट्नेछ, जसले अमेरिकी विश्वव्यापी प्रतिस्पर्धात्मक क्षमतामा ठूलो घाटा ल्याउनेछ ।” वेस्टर्न केन्टकी विश्वविद्यालयका अन्तर्राष्ट्रिय मामिला तथा विश्वव्यापी शिक्षाका एसोसिएट प्रोभोस्ट जोन सन्नीगार्डले गिलम्यान छात्रवृत्ति प्राप्त आफ्ना विद्यार्थीहरूको भविष्यबारे चिन्ता व्यक्त गरे । गिलम्यान छात्रवृत्ति आर्थिक कठिनाइ झेलेका विद्यार्थीहरूलाई अन्तर्राष्ट्रिय अध्ययन वा इन्टर्नशिपको अवसर दिन्छ । फिशरका अनुसार, सन्नीगार्डले भने, “धेरै विद्यार्थीहरूले अमेरिका नफर्किनेगरी हवाई टिकट खरिद गरिसकेका छन् र ग्रीष्मकालीन अन्तर्राष्ट्रिय अध्ययन कार्यक्रमका लागि डिपोजिट बुझाइसकेका छन् ।”

क्रोनिकल अफ हायर एजुकेशनको रिपोर्ट अनुसार, अन्तर्राष्ट्रिय विद्यार्थीहरूलाई “तत्काल प्रभावबाट कोष रोकिएको“ कारण अमेरिका छोड्न निर्देशन दिइएको छ । सम्मेलनमा, एक अन्तर्राष्ट्रिय स्नातक विद्यार्थीले आफ्नो मासिक भत्ता केवल २५% मात्र प्राप्त भएको बताए । यसले उनलाई घरभाडा तिर्न असमर्थ बनाएको छ, जसका कारण उनी खाद्य बैंकहरूमा भर पर्न बाध्य छिन् ।

“मेरो स्नातक कार्यक्रम समाप्त हुन तीन महिना बाँकी रहँदा, म अहिले गम्भीर व्यक्तिगत र पेशागत संकटमा छु । फुलब्राइट कार्यक्रम अन्तर्गत हामीलाई बाहिरी काम गर्न अनुमति छैन, र हाम्रो मुख्य आम्दानी स्रोत—हाम्रो मासिक भत्ता—अचानक रोकिएको छ । यसले धेरैलाई भाडा र खाद्यान्न जस्ता आधारभूत आवश्यकताहरू पूरा गर्न असम्भव बनाइदिएको छ ।“ प्रत्येक वर्ष २,००० भन्दा बढी भारतीय विद्यार्थीहरू फुलब्राइट कार्यक्रम अन्तर्गत छात्रवृत्ति प्राप्त गर्छन् । अनुमानित विश्वभरीबाट विभिन्न छात्रबृतिमा अमेरिकामा फुल स्कलरसिपमा अध्ययन गरी रहेका विधार्थी तथा पेशतगको सख्या २५ देखि ३० हजार रहेको अनुमान गरिएको छ । विभिन्न अमेरिकी सन्चारमाध्यमको सहयोगमा तयार पारिएको ।