रवि लामीछाने सांसद र सभापति पद के हुन्छ ?

राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका सभापति रवि लामिछाने पक्राउ परेपछि उनको संसद पद के होला भन्ने प्रश्नहरु शुरु भएको छ । लामिछाने प्रतिनिधिसभा सदस्य हुन् । संविधानको धारा १०३ को उपधारा ६ मा प्रतिनिधि सभा सदस्य पक्राउ भएपछि तत्काल सदनको नेतृत्वकर्तालाई सूचना दिनुपर्ने व्यवस्था छ । जहाँ भनिएको छ, ‘‘ कुनै फौजदारी अभियोगमा कुनै सदस्यलाई संघीय कानून बमोजिम पक्राउ गर्न यस उपधाराले बाधा पुर्‍याएको मानिने छैन। त्यसरी कुनै सदस्य पक्राउ गरिएमा पक्राउ गर्ने अधिकारीले त्यसको सूचना सम्बन्धित सदनको अध्यक्षता गर्ने व्यक्तिलाई तुरुन्त दिनु पर्नेछ।’

यस अनुसार अब प्रहरीले सभामुखलाई लामिछाने पक्राउ परेको जानकारी दिनेछ । लामिछानेलाई नेपाल प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो सीआइबीले सहकारीको रकम गोर्खा मिडिया नेटवर्क प्रालिमा अपचलन गरेको आरोपमा पक्राउ गरेको हो। जिल्ला अदालत कास्कीबाट पक्राउ अनुमति लिएर सीआइबीले काठमाडौंस्थित रास्वपाको केन्द्रीय कार्यालयबाट पक्राउ गरेको हो ।

सीआइबीले नै लामिछाने पक्राउ परेको सूचना सभामुखलाई दिनेछ। तर, लामिछानेको सांसद पद तत्काल जाने छैन । प्रतिनिधिसभा नियमावलीको नियम २२५ मा प्रतिनिधिसभा सदस्यको पक्राउ र सांसद पद निलम्बन हुने सम्बन्धी व्यवस्था छ। नियमावली २२५ को उपनियम ३ मा प्रचलित कानुन बमोजिम तीन वर्ष वा सो भन्दा बढी बैदको सजाय हुने वा नैतिक पतन देखिने फौजदारी मुद्दामा अभियोगपत्र दायर भई पुर्पक्षको लागि थुनामा रहेको अवस्थामा थुनामा रहेको अवधिभर सांसद पद निलम्बन हुन्छ। अगाडि भनिएको छ, ‘ ‘ वा अदालतको आदेश बमोजिम पुर्पक्षको लागि थुनामा बस्नु पर्नेमा त्यस्तो थुनामा नबसी फरार रहेको अवधिभर निज निलम्बनमा रहनेछ ।’

यो व्यवस्था अनुसार लामिछाने धरौटीमा छुटे भने सांसद पद निलम्बनमा पर्ने छैन । यदि अदालतले लामिछानेलाई पुर्पक्षको लागि थुनामा राख्न आदेश दिए सोही दिनदेखि लामिछानेको सांसद पद स्वतः निलम्बनमा पर्नेछ। लामिछाने २०७९ मंसिरमा सम्पन्न चुनावमा चितवन – २ बाट निर्वाचित भएका थिए । नागरिकता सम्बन्धी मुद्दामा उनको सांसद पद खारेज भएपछि २०८० साल वैशाख १० गते त्यस क्षेत्रमा उपनिर्वाचन भएको थियो। उपनिर्वाचनमा पनि लामिछाने नै निर्वाचित भएका थिए । विडम्बना उनि दोषी ठहरभएमा चितवनमा पाँच बर्षकोबीचमा तेश्रोपटक निर्वाचन हुनेछ । उता त्यसैगरी उनको सभापति पद पनि दोशी ठहर भएमा कानुन बमोजिम स्वतह निलम्बनमा पर्नेछ ।

केही महिना अघिसम्म उपप्रधान तथा गृहमन्त्रीको हैसियतमा छँदा जेल उद्घाटन गर्दै राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका सभापति रवि लामिछाने अहिले आफैँ जेल जाने अवस्थामा पुगेका छन् । गत बैशाख २० गते गृहमन्त्रीको हैसियतमा हुँदा लामिछानेले बाँके जिल्लामा निर्मित तीन हजार कैदीबन्दी राख्न मिल्ने जेलको उद्घाटन गरेर भनेका थिए यो जेल यसै बनेको होईन । उद्घाटनको क्रममा निकै ठूलो स्वरमा भनेका थिए, ‘यहाँ कोही निर्दोष आउन नपरोस्, कोही दोषी भाग्न नपाओस् ।’ सहकारी ठगी प्रकरणमा पक्राउ परेका लामिछानेलाई राति कास्की पुर्याएर प्रहरी हिरासतमा राखिँदैछ । उनले पार्ठी कार्यलयबाट हिरासतमा जाने बेला पनि एक पेपरमा हस्ताक्षर गर्दै भनेका छन म अहिले यहि हस्ताक्षर गर्छु भोली कुनै दिन यहि हातले हस्ताक्षर गरेर भ्रष्ट्राचारीलाई जेल हाल्छु भने । यो समयले बताउला तर आफुलाई पर्दा बेठिक र अरुलाई पर्दा ठिक भन्ने उनको शैलीले अपरिपक्व राजनीतिको प्रतिनिधित्व गदै आएको छ ।