हरि शाह

लिस्बोन, पोर्चुगल । पोर्चुगल सरकारले आगामी युरोपेली चुनाव अघि आप्रवासनसम्बन्धी नियमहरू कडा बनाउने नयाँ योजना घोषणा गरेको एक हप्ता हुन लाग्दा पनि पोर्चुगलमा आप्रवासीका लागि विभिन्न देशबाट आउनेको क्रम रोकिएको छैन । आप्रवासीहरूले लामो समयदेखि रेसिडेन्सी र अन्य कागजातहरू प्राप्त गर्न गम्भीर ढिलाइ भएको गुनासो गरेका बेला सरकारले नयाँ योजना घोषणा गरेपछि कार्डको पर्खाईमा रहेकाहरु खुसी भएका छन । धेरै वर्षदेखि पोर्चुगलमा विभिन्न रूपमा छिर्ने गरेका आप्रवासीहरूले एक वर्षसम्म सामाजिक सुरक्षा कर तिरेपछि आवास अनुमति प्राप्त गर्न निवेदन दिन सक्थे । तर नयाँ घोषणापछि भने त्यो संभवना पनि सकिएको छ ।

गत जुन ३ सोमबार पोर्चुगलको मन्त्रिपरिषद्ले विदेशी पर्यटकहरूलाई वैधानिकीकरण गर्न अनुमति दिने आप्रवासी कानून ५९, २०१७ को धारा ८८, र ८९ लाई खारेज प्रस्तावलाई राष्ट्रपतिले स्वीकृत गरी आधिकारिक राजपत्रमा प्रकाशित गरेको र आगामी महिनाहरूमा संसदमा सामान्य कानूनको संशोधनू हुनेछ । नवनिर्वाचित प्रधानमन्त्री लुइस मोन्टेनेग्रोले नयाँ योजनामा रोजगार सम्झौता गरेर आउनेहरूका लागि भने बाटो खुल्ला रहेको जनाएका छन्, उनले भने हामीलाई पोर्चुगलमा अझ राम्रो र समृद्ध समाज निर्माण गर्न मद्दत गर्न इच्छुक व्यक्तिहरू चाहिन्छ भन्दै नयाँ कानुन ल्याएको बताएका छन । यस्तै प्रधानमन्त्री मोन्टेनेग्रोले भनेका छन हाल ४ लाख बढी नियमितीकरण प्रक्रियाहरू पेन्डिङ छन्, जुन समस्या सरकारले टास्क फोर्स बनाएर, भर्खरै स्थापित आप्रवासन र सीमा एजेन्सीको पुनर्संरचना र कर्मचारी वृद्धि गरेर समाधान गरिने छ । यस अगाडि आवेदन दिएर बसेका ति सबै ४ लाख आप्रवासीहरूले अस्थायी आवास अनुमति प्राप्त गर्नेछन् तर त्यसपछि अवैध आप्रवासी योजना बारेमा भने प्रधानमन्त्री मोन्टेनेग्रोले केही बताएका छैनन् ।

विपक्षी दलद्धारा नयाँ कानुनको विरोध

उता युरोपेली चुनाव अगाडि सरकारले ल्याएको नयाँ आप्रवासी योजनाको लगभग पोर्चुगलका सबै विपक्षी दलहरूले आलोचना गरेका छन् । आप्रवासी विरोधी जनवादी चेगा पोर्चुगल पार्टी र उदारवादी पार्टी इनिसिएटिभा लिबरल पार्टीले मात्र घोषणा गरिएका नयाँ योजनाहरूबाट खुसी देखिन्छ । उता यहाँ ४४ पृष्ठ लामो नयाँ योजना घोषणाको विपक्षमा विरोध प्रर्दशन भई रहेका छन । तर पोर्चुगलको समाजवादी पार्टी पीएसका नेता पेड्रो नुनो सान्तोसले योजनालाई “अस्पष्ट” भनेका छन् । उनि भन्छन् भविश्यमा अवैध आप्रवासीलाई सम्बोधन नगरि ल्याएको यो नयाँ योजना विरोधाभास रहेको छ । चेगा पार्टीका नेता आन्द्रे भेन्चुराले भने सरकारका योजनाहरू पर्याप्त मात्रामा नपुगेको अयोग्यता र प्रभावहीनताका साथ राखिएकोले संसदबाट पारित हुने सम्भावना छैन । यस्तै ब्लोको डे एस्क्वेर्डा बीई पार्टीका नेता मारियाना मोर्टागुआले भन्छन्न योे योजनाले थप अवैध आप्रवासी निम्त्याउने खतरा छ ।

पोर्चुगलमा चार लाख आप्रवासीले कार्ड पाउने

पोर्चुगल अधिकारीहरूका अनुसार आप्रवासन नयाँ योजना घोषणा भएपनि यहाँ आउने आप्रवासी रोकिएको छैन् । तर सेन्जेन भिसा नभएका पासपोर्टलगायत डकुमेन्ट फ्याँकेर अवैधानिक रुपमा पोर्चुगल आउनेको संख्यामा भने कमी आएको छ । आवासीय अनुमति आवेदन दिने स्थानहरुमा भिड देखिन्छ । उता नयाँ सार्वजनिक योजनापछि पनि पोर्चुगलमा अवैधानिक आप्रवासीको संख्या निरन्तर बढ्ने बताई रहेको बेला प्रधानमन्त्री मोन्टेनेग्रोको भनाई अनुसार नयाँ योजनामा आवेदन दिने प्रक्रिया बन्द भएपनि अवैध आप्रवासीलाई सम्बोधन कार्यक्रम केही समयमा ल्याउने अपेक्षा गरिएको छ । जसमा अन्य युरोपियन देशहरुमा जस्तै अवैध आप्रवासीहरुलाई कानुनी अनुमति लिन २,३ वर्ष लाग्ने सक्नेछ ।

उता आवासीय अनुमति आवेदन लिन बन्द गर्ने सरकारको घोषणा लगत्तै नेपालबाट जर्मनी हुँदै लिस्बोनमा आएका राजेन्द्र लामा भन्छन् यहाँ वकिलले ढुक्क हुन भनेको छ ढिलो चाँडो पेपर हुन्छ म त यता आए, मसँगै भारतीय लगायत ४ जना विधार्थी साथीहरु आएका थिए । उनिहरु अवैध बसेर २,३ वर्षमा रेसिन्डेन्सी लिन सकिने स्पेन, इटली, फ्रान्स, स्विडेन जस्ता सेन्जेन देशहरुमा लागे । पेपर बनाउन २,३ वर्ष लाग्छ भन्ने त थाहा थियो, स्पेनतिर पनि जानुछ एक पटक त्यो नगरपालिका रजिस्टर गरेर आउँछु खबरमालालाई बताए ।

यस्तै स्पेन लगायतका देशहरुमा अवैधानिक बसेका आप्रवासीले २, ३ वर्षमा आवासीय अनुमति लिन सक्छन् । तसर्थ आप्रवासीले अबका दिनमा २,४ वर्ष लगाएर भएपनि कागज बनाउन सकिने देशहरुमा गन्तव्य बनाउने देखिन्छ । जस्तो स्पेनमा आर्राइगो फरमासियनको आधारमा हप्ता, महिनाको छोटो रेस्टुरेन्ट किचन, माछा मासु काट्ने सिप, कृषि जस्ता तालिम लिएको आधारमा २ वर्ष भित्रमा पेपर बनाउन सकिन्छ । यस्तै ३ वर्ष गैरकानूनी रुपमा लुकेर बसेकाले १ वर्षको कामको करारका आधारमा आर्राइगो सोसियलबाट पनि पेपर बनाउन सक्छन् । पोर्चुगलमा छोटो समयमा पेपर बनाउन सकिन्थ्यो भने अन्य देशहरुमा २,३ वर्ष लुकेर बसेर पेपर बनाउदै आएको देखिन्छ । पोर्चुगल, स्पेन लगायतका देशहरुमा अवैध बसेकाहरुलाई कुनै अपराधबाहेक पेपर नभएको आधारमा डिपोर्ट गरेको देखिदैन ।

पोर्चुगलको आप्रवासी जनसंख्या पाँच वर्षमा दोब्बर भएको सरकारी दावी छ । धेरै मानिसहरू एसियाबाट खेतमा र रेस्टुरेन्टहरूमा काम गर्न आएका छन् । पोर्चुगलमा करिब ८ लाख आप्रवासी बस्छन्, जुन एक दशक अघिको तुलनामा झण्डै दोब्बर छ । करिब १४ प्रतिशत करदाताहरू आप्रवासी हुन् । जसले २०२२ मा अर्थतन्त्रमा १ दशमलव ६ बिलियन यूरो भन्दा बढी योगदान पु¥याइरहेका छन्, जबकि सामाजिक लाभहरूमा लगभग २ सय ५७ मिलियन यूरो प्राप्त हुन्छ ।
भारत, पाकिस्तान, श्रीलंका, नेपाल र बंगलादेश जस्ता दक्षिण एसियाली देशहरूका आप्रवासीहरूका लागि पोर्चुगल ईयू देशमा छिटो छरितो स्थायी बसोबास पाईने अन्तिम आशा रहेको देखिन्छ । पोर्चुगल अधिकारीहरूका अनुसार, ८६ हजार भन्दा बढी दक्षिण एसियाली नागरिकहरू २०१८ र २०२२ को बीचमा पुरानो मार्ग मार्फत वैध भएका थिए, भने कुल आप्रवासी सन् २०१५ मा ३ लाख ८३ हजार ७ सय ५९ को संख्याका रहेकोमा सन् २०२३ सम्म १० लाख ४० हजार पुगेको अनुमान छ ।
युरोपका २९ वटा शेन्जेन देशहरुमा एकबाट अर्को देशमा यात्रा गर्दा कुनै आन्तरिक सीमा जाँच गरिदैन जसले गर्दा निर्वाध आवतजावत हुन्छ । तसर्थ एक देशबाट अर्को देशमा घुमफिर गर्ने, रोजगारीको खोजीमा सहज छ । त्यसैले पनि २९ मध्ये एक देशमा पुगेकाहरु सजिलै पोर्चुगल पुगेका हुन । पोर्चुगलमा अबैध रुपमा रहेका नेपालीको सख्या २ हजार भन्दा बढी रहेको अनुमान छ ।